پرتره یکی از محبوب‌ترین انواع عکاسی بین عکاسان و نیز یکی از چالش‌برانگیزترین موضوعات عکاسی برای آماتورهاست. احتمالا تا به حال پرتره‌های زیادی از عکاسان مختلف دیده‌اید و فقط تعداد انگشت شماری از آن‌ها در نظرتان بسیار جذاب و منحصر به فرد آمده است. برای اینکه شما هم بتوانید ایرادات کار خود را رفع و رجوع کنید، در ادامه به بررسی چندین نکته برای انتخاب بهترین تنظیمات دوربین برای عکاسی پرتره می‌پردازیم.
شارپنس و وضوح چشم‌ها در عکاسی پرتره
چشم‌ها نقش بسیار مهمی در پرتره دارند. پرتره چه تکی باشد چه دسته جمعی باید مطمئن باشیم که چشم همگی در عکس شارپ و واضح است. برای فوکوس درست رو چشم‌ها من معمولا حالت دستی (Manual mode) را پیشنهاد می‌کنم چون حالت خودکار (Auto mode) نمی‌تواند به خوبی این کار را انجام دهد.
با اتوفوکوس تک نقطه ای (Single point autofocus) شروع می‌کنیم. فوکوس را روی یک نقطه ثابت کنید و در صورت نیاز، ترکیب بندی را تغییر دهید. چندین عکس بگیرید؛ سپس روی عکاس‌ها زوم کنید و ببینید چشم‌ها از شارپنس خوبی برخوردارند یا نه. اگر شارپ نبودند، دوباره عکس بگیرید. آنقدر تکرار و تمرین کنید تا به سیستم فوکوس دوربین مسلط شوید.
گاهی اوقات ممکن است هرچقدر هم تلاش کنید به شارپنس کافی نرسید. در اینجا بحث تنظیمات دوربین مطرح می‌شود که ممکن است برای عکاسی پرتره مناسب نباشد. در ادامه به این تنظیمات می‌پردازیم.
سرعت شاتر برای عکاسی پرتره
در مورد انتخاب سرعت شاتر مناسب برای پرتره همیشه باید این نکته را در نظر داشته باشید که دارید از یک سوژه‌ی زنده عکس می‌گیرید و احتمال تکان خوردن او وجود دارد.
استفاده از یک لنز پرایم 50 میلی‌متری دلیل نمی‌شود که سرعت شاتر 1/60 ثانیه را انتخاب کنید. افزایش سرعت شاتر مخصوصا هنگامی که فوکوس به درستی تنظیم شده اما عکس همچنان از شارپنس کافی برخوردار نیست، بسیار مهم و ضروری است چرا که تاری عکس احتمالا ناشی از سرعت شاتر پایین است.
برای مثال هنگام عکاسی از کودکان حتما باید از سرعت شاتر بالا استفاده کنید زیرا دائما در حال جنب و جوش اند و حوصله‌ی کمتری برای ثابت ماندن جلوی دوربین دارند!
نکته‌ی دیگری که باید در نظر داشته باشید این است که تنها به قابلیت‌های فنی دوربین مثل لرزشگیر تصویر (image stabilization) برای رسیدن به شارپنس اکتفا نکنید. استفاده از لرزشگیر در کاهش لرزش دست تاثیر بسیار زیادی دارد اما از تاری سوژه جلوگیری نخواهد کرد. همانطور که گفتم این بدان معنی نیست که باید لرزشگیر تصویر را خاموش کنید؛ بلکه استفاده از آن به تنهایی مشکل شارپنس عکس را حل نخواهد کرد.
عکاسی پرتره در فضای باز
یک تفاوت اساسی بین پرتره‌هایی که در فضای باز و فضای بسته (مثل استودیو) گرفته می شوند، عمق میدان عکس است. در عکاسی پرتره در فضای باز به عمق میدان کم نیاز است در حالیکه در جایی مثل استودیو عمق میدان زیاد و شارپنس سراسری مطرح می شود.
حالا سوالی که پیش می‌آید این است که چگونه عمق میدان کم در عکس ایجاد کنیم؟
در پاسخ باید بگوییم که عمق میدان تنها به یک عامل بستگی دارد: دیافراگم دوربین.
اگر به تازگی وارد دنیای عکاسی شده‌اید و با تنظیمات دوربین آشنایی ندارید، پیشنهاد می‌کنم دوربین خود را روی حالت پرتره (Portrait mode) تنظیم کنید. چرا که روی این حالت، دوربین به صورت خودکار دیافراگمی باز و سرعت شاتر سریعی را انتخاب می‌کند و این تنظیمات احتمال تاری عکس را کاهش داده، عمق میدان کم و بوکه زیبایی نیز ایجاد می‌کند.
اگر حرفه‌ای هستید می‌توانید دوربین را روی یکی از حالت‌های اولویت دیافراگم (Aperture priority) یا دستی (Manual) قرار دهید و سپس عریض‌ترین دیافراگم لنز را انتخاب کنید. در نتیجه‌ی این کار، عمق میدانی کم خواهید داشت که باعث می‌شود سوژه‌ی شما از پس زمینه تفکیک شده و در مرکز توجه بیننده باشد.
انتخاب فاصله کانونی مناسب (Focal Length)
به نظر من، یک لنز 50میلی‌متری برای گرفتن پرتره از فاصله‌ی نزدیک مناسب نیست. هنگام استفاده از این نوع لنز، اگر برای ثبت یک هدشات به سوژه نزدیک شوید، بینی سوژه بزرگتر به نظر رسیده و عمق میدان نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد. چنین فاصله کانونی‌ای بسیار مناسب عکس‌های گروهی و پرتره‌های تمام قد است. (نمی‌گویم که یک لنز 50 میلی‌متری در عکاسی پرتره کارایی ندارد – پرتره‌ی اول این مقاله با همین لنز گرفته شده- بلکه می‌گویم به عقیده‌ی من بهترین انتخاب برای ثبت یک کلوزآپ نیست.)
از طرف دیگر استفاده از لنز زوم تله فوتو برای عکاسی پرتره انتخاب هوشمندانه‌ای است. با فاصله کانونی 100میلی‌متر شروع کنید و کم کم آن را را افزایش دهید. هرچه بیشتر از سوژه فاصله بگیرید بیشتر متوجه تراکم پرسپکتیو می‌شوید که اغلب تاثیرات مثبتی بر چهره‌ی سوژه دارد.
به خاطر داشته باشید که بسیاری از لنزهای زوم تله فوتو با قیمت‌های پایین و مناسب عرضه می‌شوند که این موضوع معایب و مزایای خود را دارد. از طرفی این لنزها مقرون به صرفه اند؛ از طرف دیگر حداکثر دیافراگم آن‌ها کمتر از لنزهای پرایم مشابه است.
برای تار کردن پس زمینه (بوکه)، نیاز است از بیشترین فاصله کانونی استفاده کنید؛ تا جای ممکن به سوژه نزدیک شوید و لنز را روی عریض‌ترین دیافراگم تنظیم کنید. با استفاده از یک لنز معمولی 55 تا 200 میلی‌متری، در فاصله کانونی 200 میلی‌متر و روی دیافراگم f/5.6 می‌توانید یک هدشات بی‌نظیر از یک کودک بگیرید. عکس را چک کنید و از شارپنس چشم‌ها مطمئن شوید، برای جلوگیری از تاری باید سرعت شاتر و ایزو را افزایش دهید.
تنظیمات دوربین برای عکاسی پرتره گروهی
عکاسی پرتره گروهی چالش‌های خاص خود را دارد. از جمله‌ی این چالش‌ها می‌توان به اینکه فوکوس روی کجا باشد و کادربندی به چه صورت، اشاره کرد. برای خلاقانه‌تر شدن ترکیب‌بندی می‌توانید در مورد حالت قرارگیری گروه در کادر، خودتان تصمیم‌گیری کنید. با این کار هم از ردیفی ایستادن افراد در عکس جلوگیری کرده‌اید و هم از فاصله‌ای که ممکن است حین نشستن یا ایستادن، بین آن‌ها ایجاد شده باشد. به این ترتیب دیگر نیازی به استفاده از دیافراگم کوچک نیست و می‌توان عمق میدان بهتری ایجاد کرد.
در این مورد، استفاده از یک لنز 50 میلی‌متری بسیار پیشنهاد می‌شود. اگر مبتدی هستید و آگاهی درستی از سیستم عمق میدان ندارید، بهترین کار این است که روی نزدیک‌ترین چشم نزدیک‌ترین فرد گروه فوکوس کرده و با دیافراگم f/8 شروع کنید.
اگر سرعت شاتر پیش فرض دوربین موجب تاری عکس می‌شود، باید بهترین سرعت شاتر را انتخاب کنید که ممکن است برای انجام این کار لازم باشد ISO را افزایش دهید. روی این تنظیمات عکس بگیرید و سپس شارپنس کلی تصویر را بررسی کنید. در صورتی که عمق میدان مناسب نیست، تغییرات لازم را روی اندازه‌ی دیافراگم اعمال کرده و دوباره عکس بگیرید. رسیدن به نتیجه‌ی مطلوب ممکن است به قیمت چندین بار عکس گرفتن برایتان تمام شود اما مطمئن باشید تلاشتان در نهایت جواب خواهد داد.
امیدواریم نکاتی که در این مقاله ذکر شد در انتخاب بهترین تنظیمات دوربین برای عکاسی پرتره به شما کمک کرده باشند. ثبت پرتره‌های فوق‌العاده و منحصر به فرد مستلزم تلاش بسیار است اما تصاویر و خاطراتی که خلق می‌کنید ارزش این تلاش را خواهد داشت.
