حالت‌ های دوربین عکاسی (Camera modes)

یکی از اصول مهم در تنظیم نوردهی، شناخت حالت‌ های دوربین (camera modes) است. به عنوان یک مبتدی لازم است بدانید که در موقعیت‌ ها و شرایط مختلف از کدام حالت های دوربین استفاده کنید.

مدهای دوربین (camera modes) به عکاسان کمک می ‌کند که پارامترهای نوردهی که شامل سرعت شاتر (shutter speed)، دیافراگم (aperture) و ایزو (ISO) هستند را به خوبی کنترل کنند. در حالی که دوربین های دیجیتال مجهز به حالت خودکار (Auto mode) اند که این تنظیمات را به طور اتوماتیک انجام می ‌دهد؛ برخی حالت ‌های دیگر نیز وجود دارد که به عکاسان امکان تنظیم دستی این پارامترها را می دهد.

امروزه بسیاری از دوربین ‌های دیجیتال دارای مدهای مختلف اند که می ‌توان از آن ‌ها در موقعیت ‌های متفاوت استفاده کرد. در حالی که بسیاری از دوربین ‌های کامپکت فقط دارای مد خودکار هستند؛ دوربین ‌های حرفه‌ای مجهز به مدهای متنوعی اند که به عکاسان اجازه می‌ دهد تا هم به صورت خودکار هم به صورتی دستی تنظیمات را انجام دهند.

انواع حالت های دوربین

در زیر چهار مد یا حالت اصلی که در اغلب دوربین ‌های دیجیتال هستند را مرور می ‌کنیم:

حالت برنامه (Program) که با P نشان داده می شود.

                    الویت شاتر (Shutter priority) که با Tv یا S نمایش داده می شود.

                   الویت دیافراگم (Aperture priority) که با Av یا A نشان داده می شود.

حالت دستی (Manual) که با M نشان داده می شود.

حالت برنامه (Program)

در این مد، دوربین بر اساس میزان نوری که از لنز عبور می کند، دیافراگم و سرعت شاتر را انتخاب می ‌کند. این مد برای وقت هایی که خیلی سریع می خواهید عکسی بگیرید مناسب است. روی این حالت دوربین بسته به شدت نور، بین دیافراگم و سرعت شاتر تعادل ایجاد می ‌کند. مثلا اگر دوربین را به سمت نور بگیرید، عدد دیافراگم سریعا زیاد شده (دیافراگم کوچک تر می شود) و سرعت شاتر افزایش پیدا می کند. حال اگر دوربین را به سمت جایی تاریک تر بگیرید، برای نگه داشتن سرعت شاتر بالا، دیافراگم بزرگتر انتخاب می شود. اگر نور خیلی کم باشد، دیافراگم در بازترین حالت خود قرار می گیرد و سرعت شاتر تا جایی که عکس به نور مناسب برسد، کاهش پیدا می کند.

استفاده از این حالت اختیار زیادی برای تنظیم نوردهی (Exposure) به شما نمی ‌دهد. با این حال می ‌توانید در آن تغییراتی ایجاد کنید. برای مثال در دوربین ‌های نیکون اگر دایل (dial) پشت دوربین را به سمت چپ بچرخانید، دوربین سرعت شاتر را کاهش و دیافراگم را افزایش می ‌دهد. این کار را زمانی انجام دهید که عمق میدانی زیادی لازم دارید. اگر هم دایل را به سمت راست بچرخانید، سرعت شاتر زیاد و دیافراگم کوچک تر می شود. از این گزینه هم هنگام فریز کردن سوژه ی متحرک (freezing action) استفاده کنید.

حالت الویت شاتر  (Shutter Priority)

در این حالت شما به صورت دستی سرعت شاتر را انتخاب می کنید و دوربین با توجه به تنظیمات شما و نور عبوری از لنز، به صورت خودکار دیافراگم را تنظیم می ‌کند. این مد مناسب مواقعی است که می ‌خواهید حرکت سوژه را فریز کرده یا برعکس، تاری ناشی از حرکت (motion blur) را ثبت کنید.

اگر نور خیلی زیاد باشد؛ دوربین دیافراگم را کوچک می کند و اگر نور کم باشد به منظور عبور نور بیشتر از لنز، دیافراگم بزرگتری انتخاب می شود.

پس در حالت الویت شاتر، سرعت شاتر همان چیزی که شما انتخاب می‌ کنید باقی می ‌ماند و دیافراگم به صورت خودکار کم و زیاد می ‌شود. در این حالت شما کنترلی روی تفکیک سوژه از پس زمینه ندارید چرا که عمق میدان توسط دوربین تعیین می ‌شود.

استفاده از این مد ممکن است عکس را زیادی روشن یا زیادی تاریک کند و دلیلش هم این است که اگر نور کافی نباشد و شما سرعت شاتر بالایی را انتخاب کنید، نوردهی عکس به اندازه ی دیافراگم و سرعت لنز محدود خواهد شد. برای مثال اگر حداکثر اندازه ی دیافراگم لنز (maximum aperture) شما f/4.0 است، دوربین قادر به بزرگتر کردن آن از این مقدار نیست و بر اساس سرعت شاتر بالایی که انتخاب کرده اید عکس می گیرد. در نتیجه یک تصویر تاریک خواهید داشت. اگر هم سرعت شاتر پایین انتخاب کنید نتیجه یک عکس بسیار روشن خواهد بود.

حالت الویت دیافراگم (Aperture Priority)

در این حالت میزان دیافراگم توسط شما به صورت دستی تعیین شده و دوربین به صورت خودکار سرعت شاتر مناسب را انتخاب می‌ کند. با توجه به اینکه در این حالت تنظیم دیافراگم بر عهده ی شماست، می ‌توانید عکسی با عمق میدان دلخواه ثبت کرده و سوژه را هم از پس زمینه تفکیک کنید.

اگر میزان نور زیاد باشد، دوربین به صورت خودکار سرعت شاتر را افزایش می دهد و اگر محیط کم نور باشد، سرعت شاتر کاهش پیدا می کند. در این مد همچنین احتمال داشتن عکس بسیار تاریک یا بسیار روشن خیلی کم است چون سرعت شاتر دوربین از ۳۰ ثانیه تا 1/4000 یا 1/8000 ثانیه (بسته به مدل آن) قابل تغییر است که این محدوده در بسیاری از شرایط نوری، مناسب عکاسی است.

حالت دستی (Manual)

در این حالت شما سرعت شاتر و دیافراگم را به صورت دستی تعیین می کنید. این مد مواقعی استفاده می ‌شود که دوربین به سختی می ‌تواند میزان نوردهی را تعیین کند.  برای مثال هنگام عکاسی از صحنه ای با نور بسیار زیاد، دوربین ممکن است نور را اشتباه ارزیابی کرده و عکس خیلی روشن (overexpose) یا خیلی تاریک (underexpose) شود. در این مواقع می ‌توانید دوربین را روی حالت دستی قرار داده تا بر اساس نور محیط، تنظیمات نوردهی را انتخاب کنید. این مد هم چنین برای مواقعی که می ‌خواهید تنظیمات دیافراگم و سرعت شاتر دوربین در حالت ‌های مختلف نوردهی ثابت بماند کاربرد زیادی دارد. مثلا برای گرفتن عکس‌ پانوراما (panorama) شات ها باید دارای سرعت شاتر و دیافراگم یکسانی باشند و اگر حالت دستی را انتخاب نکنید ممکن است برخی از عکس‌ها تاریک ‌تر یا روشن‌ تر شوند.

چگونه می ‌توانیم حالت‌های دوربین را تغییر دهیم؟

تقریبا در تمام دوربین ‌های آماتور و نیمه حرفه ‌ای کلید چرخشی ای به نام دایل (dial) برای تغییر این حالت ‌ها وجود دارد.

در دوربین‌ های نیکون حرف M نشان دهنده ی حالت دستی، S  حالت الویت شاتر، A  حالت الویت دیافراگم و P حالت برنامه‌ و در دوربین‌های کانن M نشان دهنده ی حالت دستی، Tv  حالت الویت شاتر، Av  حالت الویت دیافراگم و P حالت برنامه است.

 

 

 

در دوربین های حرفه ای به جای دایل، دکمه ای به اسم Mode در بالای دوربین سمت راست قرار دارد.

 

 

تنظیمات ایزو (ISO)

در اغلب دوربین ‌های DSLR ایزو به صورت خودکار تغییر نمی‌کند و تنظیمات آن باید دستی انجام شود. اما اگر نمی ‌خواهید این پارامتر را دستی تعیین کنید؛ گزینه ی Auto ISO را فعال کرده و بعد در تنظیمات دوربین، حداکثر ایزو را بر روی 1600-800 و کمترین سرعت شاتر را روی 1/200 ثانیه تنظیم کنید. اگر نویز زیادی در عکس ‌ها مشاهده کردید، ایزو را کاهش دهید. اگر دوربین شما قابلیت Auto ISO ندارد؛ ایزو را روی کم ترین مقدار ممکن تنظیم کرده و در موقعیت‌ های کم نور آن را افزایش دهید.

سایر مدهای دوربین

بسیاری از دوربین ‌های آماتور و نیمه‌حرفه ‌ای دارای مدهای دیگری مانند پرتره (Portrait)، منظره (Landscape)، ماکرو (Macro) و شب (Night) هستند. (دوربین‌های حرفه‌ای این مدها را ندارند). بهتر است از این حالت‌ ها به دلایل زیر استفاده نکنید:

• این حالت ‌ها ترکیبی از حالت های ذکر شده در بالا، در کنار برخی تنظیمات خاص دوربین هستند.
• دوربین‌ های متفاوت دارای حالت‌ های کاستوم متفاوت (Custom modes) هستند و بهتر است که به آن‌ها عادت نکنید زیرا اگر بخواهید برند دوربین یا مدل آن را تغییر دهید یا حتی دوربین حرفه ‌ای تری استفاده کنید، از آن جایی که به این حالت ‌ها تکیه کرده‌ اید، کار برایتان دشوار می ‌شود.
• تمام این حالت ‌ها مانع پیشرفت شما در عکاسی می ‌شوند. بهتر است جای استفاده از آن ها این چهار مد اصلی مطرح شده در مقاله را یاد گرفته و از آن ها استفاده کنید.