RAW یا JPEG؟ کدام فرمت عکس بهتر است و چرا؟

RAW یا JPEG؟ کدام فرمت عکس بهتر است و چرا؟ فرمت RAW بهتر از فرمت JPEG است. دلایل آن را در ادامه خواهید دید. تقابل دو فرمت RAW و JPEG ، یکی از مباحث بی پایان در عکاسی است. بعضی از عکاسان استفاده از فرمت RAW را توصیه می کنند، در حالی که برخی می گویند از JEPG استفاده کنید.

فرمت RAW در عکسی دیجیتال چییست و مزایا و معایب آن در قیاس با JPEG چیست؟ داشتن درک کاملی از فرمت ها و تفاوت های آن ها برای عکاسان ضروری است تا تنظیمات دوربین را به درستی انجام دهند.

به یاد دارم نخستین باری که تنظیمات دوربینم و دفترچه راهنمای آن را زیر و رو می کردم، کاربرد و دلیل استفاده از فرمت  RAWذهنم را مشغول کرد. فرمت بسیار ساده JPEG به شکل پیش فرض در بیشتر گوشی های هوشمند و دوربین های کامپکت مورد استفاده قرار می گیرد. بنابراین باید انتظارات معقولی از آن داشت. پس از مواجهه با فرمت RAW می خواستم تاثیر آنی آن بر تصاویر را دریابم، زیرا خود کلمه RAW برایم جذاب بود. بنابراین تنظیمات دوربین خود را به RAW تغییر داده و سعی کردم عکسی بگیرم. نخستین چیزی که متوجه شدم، کمبود فضای کارت حافظه ام بود. با خودم گفتم “صبر کن ببینم… چجوری تعداد عکس ها از چند هزار تا به زیر 500 تا رسید؟” ناامید کننده بود. تصویر روی LCD دقیقا مشابه JPEG بود ولی بیش از سه برابر آن فضا اشغال می کرد. سپس کارت حافظه را بیرون کشیده و به لپ تاپ متصل کردم. در کمال تعجب، آن لعنتی حتی باز هم نمی شد. فریاد زدم : ارزششو نداشت … ، سپس تنظیمات دوربین را به JPEG  برگرداندم.

به نظر آشنا آمد؟ اگر شما در موقعیت مشابهی هستید، اشتباه من در رها کردن فرمت RAW را تکرار نکنید و به خواندن این مطلب ادامه دهید. قبل از اتخاذ این تصمیم مهم باید مزایا و معایب هر دو فرمت را بدانید، زیرا ممکن است بعدا پشیمان شوید.

تصویر RAW چیست؟

یک تصویر RAW که همچنین به عنوان نگاتیو دیجیتالی شناخته می شود، فایلی تصویری است که حاوی داده های پردازش نشده یا پردازش شده حداقلی از سنسور یک دوربین دیجیتال می باشد. قبل از چاپ، اشتراک گذاری و نمایش تصویر RAW باید آن را در نرم افزار مخصوص پردازش کرد، همانند مواد خام غذایی که نیاز به آماده سازی و پخته شدن قبل از استفاده شدن دارند. برخلاف فایل های JPEG که براحتی توسط بیشتر نرم افزار های مربوطه باز شده و نمایش داده می شوند، RAW یک فرمت اختصاصی است که به یک مدل دوربین خاص گره خورده است. از این رو، برای اینکه یک نرم افزار بتواند با فایل RAW کار کند، بایستی با دوربین خاصی که تصویر RAW با آن گرفته شده سازگار باشد. پردازش تصاویر RAW می تواند محدوده دینامیکی بیشتر (با هایلایت های بهتر و بازیابی سایه ها)، رنگ های بهتر و در برخی موارد جزئیات بیشتری را در مقایسه با تصاویر JPEG ارائه دهد.

فایل های RAW معمولا از سه قسمت اصلی تشکیل می شوند. داده های واقعی RAW از سنسور، پیش نمایش تصویر با سایز کامل + تامب نیل و تمامی اطلاعات مربوط به سرصفحه و فراداده. برای اینکه دوربین ها بتوانند تصویر گرفته شده را در LCD عقب یا نمایاب نشان دهند، پیش نمایش JPEG گرفته شده توسط دوربین مورد استفاده قرار می گیرد. سرصفحه تصویر همانند بخش های فراداده جهت تفسیر داده های تصویری سنسور توسط نرم افزار تبدیل RAW مورد استفاده قرار می گیرد. در حالی  که سایر اطلاعات فراداده مانند تنظیمات نمایش، دوربین و مدل لنز، تاریخ/ساعت و … را می توان جهت فیلتر، دسته بندی و فهرست کردن تصاویر مورد استفاده قرار داد.

برتری های فرمت RAW

1. طیف های رنگی بیشتر : در مقایسه با یک تصویر JPEG 8 بیتی که فقط می تواند تا 16.8 میلیون رنگ (256 تنال برای کانال های قرمز، سبز و آبی) را شامل شود، یک تصویر RAW 12 بیتی می تواند تا 68.7 بیلیون رنگ (4.096 تنال در هر کانال رنگ) را شامل شود. استفاده از تصاویر RAW 14 بیتی میتواند ارزش تنالی RGB را به شکل قابل توجهی به 16.384 برساند، که این کار پتانسیل رنگ را تا 4.4 تریلیون رنگ افزایش می دهد. برخی از دوربین های رده بالا قادر به ثبت تصاویر RAW 16 بیتی هستند که منجر به ثبت 65.536 ارزش تنالی در هر کانال رنگی می شود. در نتیجه 281 تریلیون رنگ ایجاد می شود! اگر تفاوت بین این عدد و مقدار JPEG ذهن تان را مشغول کرده، باید بدانید این عدد 16.8 میلیون برابر آن مقدار است!
2. دامنه دینامیکی وسیع تر و گاموت رنگ بیشتر : یک تصویر RAW در مقایسه با یک تصویر JPEG دارای دامنه دینامیکی وسیع تر و گاموت رنگ بیشتری است. هنگامی که Exposure یک تصویر یا بخشی از آن را جهت ریکاوری هایلایت و سایه، کم و زیاد می کنیم، یک تصویر RAW امکان ریکاوری بیشتری در مقایسه با JPEG در اختیارمان می گذارد.
3. کنترل دقیق تر و داشتن پتانسیل تنظیم : هنگامی که یک تصویر RAW ثبت می شود تمامی تنظیمات دوربین از جمله اطلاعات متخص به دوربین و مختص به تولید کننده (که به عنوان فراداده تصویری نیز شناخته می شوند)، به همراه داده های RAW سنسور، به فایل اضافه می شوند. این فرداده ها سپس در الگوریتم demosaicing و پروسه تبدیل RAW مورد استفاده قرار می گیرند، که همان فرایند تبدیل تصویر سیاه سفید RAW به رنگی و اعمال تصحیح گاما، تعادل سفیدی، تراز سفیدی، کنتراست و سایر تنظیمات است. این بدان معناست که تصویر RAW خود دست نخورده باقی می ماند و بعدها می توان آن را در نرم افزار هایی مانند لایت روم و فوتوشاپ پردازش و ویرایش کرد.
4. امکان تنظیم فضای رنگ پس از ثبت عکس : فضای رنگ (مانند sRGB و Adobe RGB) همانند تراز سفیدی در عکس RAW ذخیره نمی شوند، در نتیجه می توانید بعدا آن را به هر فضای رنگی که می خواهید تغییر دهید.
5. ثابت ماندن تصاویر RAW در تبدیل : برخلاف JPEG ، تصاویر RAW هنگام تبدیل تغییری نمی کنند( مگر آن که گزینه کاهش انتخاب شود). این بدان معنیست که تصاویر RAW را نمی توان فشرده سازی کرد.
6. پتانسیل شارپ (شفاف) کردن بیشتر : هیچ فرایند شارپ سازی روی تصاویر RAW اعمال نمی شود، بدان معنیست که میتوانید از الگوریتم های شارپ سازی بهتر و پیچیده تری در عکس های خود استفاده کنید.
7. امکان تبدیل به سایر فرمت های RAW : هنگام استفاده از فرمت RAW می توان با استفاده از لایت روم ، تصاویر را جهت ساخت HDR یا پانوراما در قالب DNG با یکدیگر ادغام کرد. این کار امکان ویرایش تصاویر را همانند فایل RAW با حداکثر امکان ویرایش و ریکاوری در اختیار می گذارد.
8. اثبات مالکیت و سندیت عکس : برخلاف تصاویر JPEG که به راحتی دستکاری می شوند، از تصاویر RAW میتوان به عنوان مدرکی برای مالکیت و اصالت تصویر استفاده کرد. اگر شما یک آدم فضایی ببینید و یک عکس RAW برای اثبات آن داشته باشید، هیچ کس قادر به این ادعا نخواهد بود که تصویر شما فتوشاپ است.

1.2 ضعف های فرمت RAW

1. نیاز به پردازش و ویرایش : قبل از مشاهده فایل RAW باید آن را پردازش و به فرمتی مانند JPEG تبدیل کرد، که این کار نیازمند صرف زمان بیشتری در فرایند عکاسی است.
2. نیاز به حافظه بیشتر : تصاویر RAW فضای بیشتری را نسبت به JPEG اشغال می کنند. این بدین معناست که کارت حافظه شما تصاویر کمتری را میتواند ذخیره کند و بافر (حافظه موقت) دوربین شما به سرعت پر می شود که این باعث کاهش نرخ فریم دوربین به میزان قابل توجهی است.
3. عدم تطابق با تمامی دوربین ها و نرم افزارها : بین فایل ها RAW دوربین های مختلف از کمپانی های گوناگون تطابق وجود ندارد. برای مثال، نرم افزار نیکون قادر به خواندن فایل های RAW کنون نیست و بالعکس. علاوه بر این، تمامی نرم افزار های ویرایش عکس قادر به باز کردن همه فایل های RAW نیستند. اگر دوربین جدیدی دارید که به تازگی منتشر شده ، ممکن است نیاز باشد مدتی صبر کنید تا شرکت های نرم افزاری، نرم افزار های خود را به روز رسانی کرده تا بتواند فایل های RAW شما را باز کند.
4. وجود مشکلاتی در اشتراک گذاری : شما باید فایل RAW را به فرمت های سازگاری مانند JPEG و TIFF تبدیل کنید تا بتوانید آن را با دوستان و مشتریان خود به اشتراک بگذارید. زیرا ممکن است آنها ابزار مناسب برای مشاهده آن را در اختیار نداشته باشند.
5. وجود فایل های بیشتر برای مدیریت کردن : ایجاد تغییر در فایل های RAW توسط نرم افزار شخص ثالث میسر نیست، پس تنظیمات شما باید در یک فایل جانبی (XMD) جدا ذخیره شود. به علاوه شاید مایل باشید که تصاویر JPEG پردازش شده را هم ذخیره کند که این امر به معنی وجود فایل های بیشتری برای شماست.
6. پشتیان گیری (بکاپ گیری) طولانی تر : با توجه به بزرگ بودن حجم فایل های RAW ، فراید پشتیان گیری زمان بیشتری را می طلبد.

تصویر JPEG چیست ؟

JPEG یک فرمت تصویری است که از فشرده سازی (با کاهش کیفیت و اطلاعات) برای ذخیره و نمایش تصاویر دیجیتالی استفاده می کند. امروزه JPEG به دلیل توانایی فشرده سازی بالا، محبوب ترین و رایج ترین فرمت تصویری است که بیشترین نرم افزار و صفحات نمایش سازگار برای خواندن و نمایش تصویر را دارا می باشد. سطوح مختلفی از کیفیت (به درصد) را می توان برای فشرده سازی تصاویر JPEG استفاده کرد، که بر کیفیت کلی و اندازه نهایی تصویر تاثیر می گذارد. کاهش کیفیت تصویر منجر به بالا رفتن نرخ فشرده سازی، کوچک شدن اندازه فایل و ایجاد تصاویر فشرده می شود ، در حالی افزایش کیفیت عکس و در نتیجه افزایش حجم فایل ، پتانسیل فشرده سازی را کاهش می دهد.

برتری های فرمت JPEG

1. عدم نیاز به پردازش : تصاویر JPEG به طور کامل در دوربین پردازش می شوند و تمامی تنظیمات از قبیل تراز سفیدی، اشباع رنگ، منحنی تن، شفافیت و فضای رنگ روی عکس اعمال می شوند.
2. اشغال فضای ذخیره سازی کمتر : اندازه تصاویر JPEG بسیار کمتر از تصاویر RAW می باشد و در نتیجه به فضای ذخیره سازی کمتری نیاز دارند.
3. سازگاری : اکثر سیستم ها و نرم افزار های مدرن، JPEG را به عنوان فرمتی بسیار سازگار و کاربردی پشتیبانی می کنند.
4. عدم کندی شدن دوربین : تصاویر JPEG به دلیل اندازه کوچکتر نسبت به RAW ، بسیار سریع تر توسط دوربین ها ثبت شده که این امر تعداد تصاویری که در بافر (حافظه موقت) دوربین قرار می گیرد را افزایش می دهد. این بدان معناست که شما می توانید فریم ها (تصاویر) بیشتری بر ثانیه برای مدت زمان طولانی و بدون کاهش سرعت دوربین ثبت کنید.
5. آزادی عمل در فشرده سازی : دوربین های دیجیتال و نرم افزار ویرایشی، سطوح مختلفی از فشرده سازی را برای تصاویر JPEG ارائه می دهند ، که این امر دست شما را در انتخاب کیفیت بالاتر یا حجم کمتر باز می گذارد. برخی از نرم افزار ها مانند JPEGmini قادر به فشرده سازی خودکار تصاویر JPEG بدون هیچ افت کیفیت محسوسی است که این کار سبب کاهش میزان فضای ذخیره شده توسط تصویر می باشد.

6 : بکاپ گیری (پشتیبان گیری) سریع تر : حجم کمتر تصاویر JPEG ، بکاپ گیری سریع تر و کارآمد تر را سبب می شود.

ضعف های فرمت JPEG

1. فشرده سازی با کاهش کیفیت : الگوریتم فشرده سازی با کاهش کیفیت به معنای از دست دادن مقداری از اطلاعات تصویر است. کاهش جزئیات خصوصا در فایل های به شدت فشرده شده ممکن است باعث بروز مشکلاتی در پوستریزیشن شود و همچنین نقاطی در اطراف اجسام عکس ایجاد کند که با چشم غیر مسلح قابل مشاهده است.
2. 8 بیتی بودن : JPEG 8 بیتی است و به 16.8 میلیون رنگ محدود می باشد. این بدان معناست که هنگام ثبت تصویر JPEG ، تمامی دیگر رنگ هایی که دوربین شما قادر به ثبت آن هاست کنار گذاشته می شوند.
3. محدود بودن گزینه های ریکاوری : تصاویر JPEG دارای اطلاعات کمتری هستند که این امر به شکل قابل توجه ای محدوده دینامیکی و پتانسیل ریکاوری آن ها را محدود می سازد. در نتیجه اگر قصد افزایش و کاهش نوردهی تصویر را داشته باشید، ریکاوری داده ها اگر غیر ممکن نباشد بسیار سخت می شود.
4. تاثیر تنظیمات دوربین روی تصاویر JPEG : از آنجا که فرایند پردازش تصاویر JPEG کاملا بر عهده دوربین می باشد، هرگونه تنظیماتی در دوربین که قادر به تاثیر منفی رو تصویر نهایی است، غیر قابل برگرداندن است. برای مثال اگر شما شفافیت بسیار زیادی روی تصاویر اعمال کنید، بعدها قادر به کاهش شفافیت نخواهید بود.

استفاده از کدام فرمت بهتر است، RAW یا JPEG  ؟

اکنون بهتر است به سراغ مهم ترین سوال برویم. هنگام عکاسی، استفاده از فرمت RAW بهتر است یا JPEG ؟

بنده شخصا عکاسی با فرمت RAW را به مزایای JPEG ترجیح می دهم. ذخیره سازی هزینه خاصی ندارد و حجم فایل ها نیز برایم مشکلی ایجاد نمی کند، حتی برای بکاپ گرفتن. از آن جایی که زمان قابل توجهی را صرف عکاسی می کنم، مقداری تلاش و وقت بیشتر روی عکس ها در نرم افزار دیجیتال دارک روم برایم مشکلی نیست. درست است، اگر از من خواسته می شد فراید پردازش تمامی عکس هایی را که می گیرم خودم انجام دهم، یقینا فرمت RAW را رها می کردم. زیرا زمان کافی برای ده ها هزار عکس را نداشتم. با این حال به لطف تمامی نرم افزار های مربوطه که به من توانایی انتخاب عکس مورد نظر و قابلیت مرور دسته جمعی تصاویر را می دهند، نگرانی خاصی جهت هدر رفتن وقت خود ندارم و فقط روی تصاویری که اهمیت دارند متمرکز می شوم.

علاوه بر این، ملاحضات زمانی و ذخیره سازی من در برابر قابلیت های شگفت انگیز بازیابی اطلاعات از تصاویر RAW ، مسائل بسیار کوچکی تلقی می شود. همانند بسیاری از عکاسان، من هم شرایطی بوده ام که نوردهی تصویرم مناسب نبوده یا تراز سفیدی را بهم زده باشم، آن هم روی عکس مهمی که قابل حذف کردن نبود. مانند تصاویر عروسی یا عکس های شرکتی. اگر آن تصاویر JPEG ، کار خاصی از دستم بر نمی آمد. اما به لطف RAW و توانایی ریکاوری آن ، تصحیح خطاهای نوردهی و تراز سفید نسبتا آسان است (مادامی که مشکلات نوردهی زیاد جدی نباشد). RAW می تواند تغییرات بزرگی در چنین شرایطی ایجاد کند، خصوصا هنگام عکس برداری از لحظات خاص و نادری که دوباره تکرار نمی شوند.

RAW در مقابل JPEG : مثالی برای فرونوردهی (کاهش نوردهی تصویر)

هنگام بازیابی اطلاعات از یک تصویر RAW در مقایسه با JPEG چقدر تفاوت وجود دارد؟ به اولین مثال دقت کنید.

سرعت شاتر دوربین من هنوز از مکان قبلی بود که بسیار روشن تر بود و من این موضوع را بعد از گرفتن عکس فهمیدم. خوشبختانه من در فرمت RAW عکس گرفته بودم و می توانستم به طور کامل اطلاعات را بازیابی کنم وگرنه جزئیات عکس از دست می رفت. این اولین عکس عروس و داماد باهم و همچنین بهترین عکس از چهره داماد بود. در نتیجه نمی خواستم آن را حذف کنم. به تصویر زیر در سمت چپ نگاه کنید که طی 5 مرحله از فایل RAW بازیابی شده است، در حالی که تصویر سمت راست به همان شیوه از فایل JPEG بازیابی شده است.

همانطور که می بینید، تفاوت بین این دو بسیار محسوس و قابل توجه است. بازیابی جزئیات این تصویر طی 5 مرحله در لایت روم کمی زیاد بود و در نتیجه مقداری نویز در تصویر نهایی ایجاد شد که مشکلی ایجاد نکرد. اگر همین عکس را در قالب JPEG می گرفتم و نوردهی آن را در این حد پایین می آوردم، هیچ راهی برای بازیابی جزئیات نبود و قادر نبودم این عکس را به مشتری تحویل بدهم.

باور کردن چنین قابلیت ریکاوری در تصاویر RAW کمی سخت است، اما تا وقتی که خودتان امتحان کنید. همین حالا دوربین خود را روی حالت RAW+JPEG بگذارید، سپس طی چند مرحله نوردهی عکس را کاهش دهید. حالا می توانید توانایی بازیابی تصاویر RAW در برابر JPEG را مشاده کنید. از آنچه که می بینید شگفت زده خواهید شد و نتیجه ای مشابه مورد بالا را تجربه خواهید کرد.

RAW در مقابل JPEG : بازیابی تصویر دارای نوردهی طولانی

حالا به یکی دیگر از تصاویر فرونور داده شده نگاه کنید. من این تصویر را هنگام شب و با اکسپوژر (نوردهی) طولانی 262 ثانیه گرفتم. باتری دوربین من در حال تمام شدن بود، پس من نوردهی را قطع کردم تا باتری را عوض کنم و عکس جدیدی بگیرم.

متاسفانه تلاش بعدی من خوب از آب درنیامد. زیرا نزدیک سحر شد هوا بسیار روشن تر گردید و ستاره ها از آسمان ناپدید شدند. گمان کردم که دیگر نمیتوان تصویر را بازیابی کرد اما پس از اینکه توسط لایت روم نوردهی تصویر را +4.5 بالا بردم، توانستم تمامی جزئیات تصویر را نشان دهم ،که باورنکردنی بود! سپس تغییراتی در هایلایت، سایه، سفیدی و کنتراست ایجاد کردم و این نتیجه کار من است.

حالا اگر برایتان سوال است که اگر عکس را در قالب JPEG می گرفتم، کار نهایی به چه شکل بود، به تصویر زیر نگاه کنید :

بله ! من نتوانستم این دو عکس را شبیه یکدیگر کنم، حتی پس از اعمال +5 نوردهی و -100 هایلایت روی JPEG. همنطور که مشاهده می کنید، تصویر غیرقابل استفاده است.

RAW در مقابل JPEG : پس پردازی یا Post Processing (پردازش بعد از ثبت عکس)

مثال بعدی تصویری است که آسمانی با نوردهی بالا دارد. در پایین، تصویر RAW اصلی بدون اعمال هیچ گونه پردازشی را مشاهده می کنید :

تصویر پایین سمت چپ، یک عکس RAW می باشد که آسمان آن ریکاوری شده و برای اعمال سایر تنظیمات، از نرم افزارهای فتوشاپ و لایت روم استفاده شده است. تصویر سمت راست، دقیقا همان پروسه را طی کرده، با این تفاوت که عکس اصلی JPEG بوده است.

همانطور که می بینید، تصویر JPEG اصلی هیچ اطلاعاتی جهت بازیابی هایلایت های آسمان ندارد، به همین دلیل خاکستری به نظر می رسد. بیشتر ابرهای بالا سمت راست و تمامی ابرهای سمت چپ نوردهی بالایی داشتند و من نتوانستم هیچ کدام از این برجستگی (هایلایت) ها را بازیابی کنم. علاوه بر همه اینها، اگر با دقت نگاه کنید تفاوت های ظریفی را در سایر نقاط عکس خواهید یافت که در آنها ایجاد تغییر در تراز سفیدی به نفع عکس نبوده است.

RAW در مقابل JPEG : مقایسه دامنه دینامیکی یا Dynamic Range

اگر برایتان سوال است که تا چه مقدار دامنه دینامیکی میتوان از یک فایل RAW یا JPEG بیرون کشید، نگاهی به مقاله بنده که راجع به قیاس دامنه دینامیکی بین دوربین های DSLR کنون و نیکون است، بیاندازید. من در آن مقاله دو مثال ارائه دادم که نشان می دهد یک تصویر RAW 14 بیتی و یک تصویر JPEG پس از ریکاوری طی پس پردازی، چه تفاوت هایی دارند.

به هر حال، نتیجه گیری من در مورد تقابل دو فرمت RAW و JPEG چنین است : اگر قصد عکس برداری به شکلی جدی دارید، باید همیشه از فرمت RAW استفاده کنید. اگر فقط جهت سرگرمی از خانواده خود عکس می گیرید و هیچ مشکلی بابت عدم بهره وری از توانایی های دوربین تان ندارید، می توانید از فرمت JPEG استفاده کنید.