تکنیک های نورپردازی در فیلم

یکی از موارد تاثیرگذار در ساخت استایل منحصر به فرد یک فیلم، نورپردازی فیلم است. استفاده از تکنیک های نورپردازی و انتخاب نوع شات تاثیر بسیاری بر انتقال پیام فیلم به مخاطب دارد.

چه به عنوان یک فیلمبردار چه کارگردان یا نویسنده، به یادگیری تکنیک های نورپردازی در فیلم (Lighting in Film) نیاز خواهید داشت. با ما همراه باشید تا سری به دنیای جذاب نورپردازی بزنیم.

12 تکنیک نورپردازی در فیلم (Lighting in Film)

نورپردازی فیلم شباهت زیادی به نورپردازی در عکاسی دارد. اگر تا به حال عکاسی استودیویی انجام داده باشید احتمالا با بسیاری از این تکنیک ها آشنایی دارید. اگر هم یک مبتدی هستید لازم است بدانید استفاده از این تکنیک ها، امکان ساخت اتمسفری منحصر به فرد و متناسب با فیلم را به شما می‌دهد.

در زیر نام تمام تکنیک های نورپردازی در فیلم (Lighting in Film) را مشاهده می کنید که به طور مفصل هر کدام را توضیح خواهیم داد:

• نور کلیدی (Key Lighting)
• نور پر کننده (Fill Lighting)
• نور پس زمینه (Back Lighting)
• نور جانبی (Side Lighting)
• نورپردازی پرکتیکال (Practical Lighting)
• انعکاس نور (Bounce Lighting)
• نور نرم (Soft Lighting)
• نور سخت (Hard Lighting)
• نورپردازی High Key
• نورپردازی Low Key
• نورپردازی Motivated
• نور محیطی (Ambient Light)

1. نور کلیدی (Key Lighting)

نور کلیدی به عنوان نورپردازی اصلی فیلم شناخته می شود و معمولا شدیدترین نور هر صحنه است، اما این بدان معنا نیست که همیشه و تنها باید از این نور استفاده کنید. بسته به فضایی که می خواهید خلق کنید می توانید Key Light را از هر سمتی به سوژه بتابانید. نکته ای که باید در نظر بگیرید این است که منبع نور را نزدیک به دوربین قرار ندهید. از این نوع نورپردازی برای جلب توجه مخاطب به سوژه و تفکیک آن از بقیه ی عناصر موجود در کادر استفاده می شود.

2. نور پر کننده (Fill Lighting)

از این تکنیک برای “پر کردن” و از بین بردن بخش های تاریک و نقاطی که در سایه هستند استفاده می شود. شدت نور پرکننده کم است و در جهت مخالف نور کلیدی قرار می‌‌گیرد که باعث می شود ابعاد بیشتری به صحنه اضافه شود.

از آنجا که هدف استفاده از نور پر کننده، از بین بردن سایه‌ها و کاهش کنتراست است، توصیه می شود منبع نور را کمی جلوتر از منبع نور کلیدی (با زاویه‌ی حدودی 270 درجه نسبت به آن) قرار دهید و/یا نور آن را با یک رفلکتور پخش کنید تا نور ملایم‌تری به صورت مساوی روی همه‌ ی نقاط سوژه تابیده شود. نور کلیدی و پرکننده به دلیل عمق و حجم مناسبی که به سوژه می‌دهند می توانند به تنهایی در بسیاری از صحنه ها استفاده شوند.

3. نور پس‌ زمینه (Back Lighting)

نور پس‌زمینه با هدف ایجاد یک صحنه‌ی سه بعدی استفاده می‌شود و درست به همین دلیل، آخرین نوری است که به تنظیمات نورپردازی سه نقطه‌ای اضافه می‌شود. محل قرارگیری منبع Back Light در پشت سوژه (نه دقیقا پشت سر بلکه با زاویه) و کمی بالاتر از آن است تا سوژه از پس‌زمینه جدا شود.

در مورد نور پس‌زمینه نیز با استفاده از رفلکتور می‌توانید شدت نور را کم کرده و آن را به طور یک‌دست روی سوژه بتابانید. به عنوان مثال با استفاده از این تکنیک در مدیوم شات (mid-shot) می‌توان نور را روی شانه ها و گردن سوژه تاباند جای اینکه نور را فقط روی سر او انداخت. در بعضی صحنه ها برای خلق تصویری ضد نور (silhouette) می توانید بدون نور کلیدی و پرکننده، به تنهایی از این تکنیک استفاده کنید.

4. نور جانبی (Side Lighting)

همانطور که از اسمش پیداست، نور جانبی برای روشن کردن صحنه از کنار و به موازات سوژه است. از این نور غالبا به تنهایی یا با نور پرکننده‌ی ملایم، برای خلق فضای دراماتیک در صحنه استفاده می‌شود. برای آن که استفاده از نور جانبی اثربخش باشد، به منظور ایجاد کنتراست باید نور شدیدی به سوژه تاباند و از نورپردازی low-key – که در ادامه به شرح آن خواهیم پرداخت – نیز برای تاکید بر خطوط و بافت جزئیات سوژه کمک گرفت.

در صورت استفاده از نور پرکننده توصیه می شود که شدت نور را به 1/8 شدت نور جانبی کاهش دهید تا فضای دراماتیک صحنه حفظ شود.

نور جانبی باعث ایجاد بافت یا لبه می‌شود. استفاده از این نور، عمق خوبی ایجاد می کند و با تأکید بر فضای بین سوژه ها، فاصله‌ی آن ها از یکدیگر را عمیق تر و دورتر جلوه می‌دهد.

5. نورپردازی پرکتیکال (Practical Lighting)

نورپردازی پرکتیکال در واقع همان استفاده از منابع روشنایی معمولی مانند لامپ، شمع یا حتی تلویزیون است. از این تکنیک معمولا به منظور ایجاد صحنه ای که بیانگر شب هنگام باشد، استفاده می شود. گاهی اوقات این منابع برای روشنایی ملایم سوژه نیز به کار گرفته می شوند.

استفاده از نورپردازی پرکتیکال همیشه آسان نیست چرا که شمع و لامپ به تنهایی قدرت کافی برای روشن کردن سوژه را ندارند. برای حل این مشکل می توان از یک منبع نور Motivated – در ادامه در آکادمی هنر با آن آشنا می شویم – یا یک دیمر برای کنترل شدت نور، کمک گرفت.

6. انعکاس نور (Bounce Lighting)

در این تکنیک نوری که از یک منبع نور قوی تابیده می شود، توسط یک رفلکتور یا سطحی مثل دیوار و سقف به روی سوژه بازتابانده می شود تا نور یکدستی روی سوژه افتاده و از سایه های ناخواسته جلوگیری شود.

برای ایجاد نور نرم و از بین بردن سایه، می توان از این تکنیک برای انعکاس انواع نور مثل نور جانبی، نور پس زمینه، پرکننده و غیره استفاده کرد.

7. نور نرم (Soft Lighting)

نور نرم ربطی به منبع نور ندارد و می توان گفت یک تکنیک اصلاح نور است که دو کاربرد مهم دارد: ایجاد دراما، کاهش یا از بین بردن سایه هایی با کنتراست بالا.

این تکنیک روی سوژه های انسانی بهتر جواب می دهد چون یکی از کاربردهای اصلی آن خلق حس است. از این تکنیک می توانید برای کاهش سایه ها، چین و چروک و عیب و ایرادات استفاده کرد در مجموع هر کجا به زیبایی بیشتری نیاز داشتید این تکنیک به شما کمک بسیاری خواهد کرد.

8. نور سخت (Hard Lighting)

نور سخت می تواند نور خورشید یا یک منبع نور قوی باشد. این نور معمولا ناخواسته است اما مطمئنا زیبایی هایی هم دارد. با نور مستقیم خورشید یا یک منبع نور کوچک و قدرتمند می توان نور سخت ایجاد کرد.

علیرغم ایجاد سایه های خشن، نور سخت برای جلب توجه مخاطب به سوژه یا بخشی از صحنه و نیز خلق ضد نور، بسیار مناسب است.

9. نورپردازی High Key

از High Key برای ایجاد صحنه ای بسیار روشن و رویایی که به نظر می آید هیچ سایه ای در آن وجود ندارد، استفاده می شود. در این تکنیک، نسبت های روشنایی رعایت نمی شود بنابراین شدت نور تابیده شده از همه ی منابع نور تقریبا یکسان است. استفاده از High Key برای اولین بار در دوره کلاسیک هالیوود در دهه های 1930 و 40 رواج یافت. امروزه از این تکنیک در بسیاری از فیلم ها، کمدی های تلویزیونی (sitcoms)، تبلیغات و موزیک ویدیوها استفاده می شود.

10. نورپردازی Low Key

در این تکنیک کاملا برعکس High Key عمل می شود؛ به این گونه که نور کلیدی تنها منبع نور صحنه است که طبیعتا منجر به سایه های بسیار زیادی می شود. هدف استفاده از Low Key، تمرکز بر سایه ها و خلق فضایی رازآلود، حس تعلیق یا درام در یک صحنه است که این ویژگی ها بسیار مناسب فیلم های ترسناک و مهیج می باشد.

11. نورپردازی Motivated

هدف از نورپردازی Motivated تقلید از منابع نور طبیعی است. به بیان ساده تر، این نوع نورپردازی جایگزین نور خورشید، ماه، چراغ های خیابان و غیره می شود. این تکنیک هم چنین برای تقویت نور پرکتیکال نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

این نور را می توان با استفاده از رفلکتورها یا تکنیک Bounce Lighting ایجاد کرد. برای اطمینان از اینکه نور Motivated تا جای ممکن طبیعی به نظر برسد، از چندین روش استفاده می شود: استفاده از فیلترهایی برای ایجاد سایه های پنجره، استفاده از ژل های رنگی برای ایجاد نور گرم و زرد خورشید یا نور سرد و آبی ماه.

12. نور محیطی (Ambient Light)

زمان فیلمبرداری همیشه مقداری نور خورشید، ماه، چراغ یا هر نور دیگری وجود دارد که صحنه را روشن می کند. این نور به عنوان نور محیطی شناخته می‌شود. استفاده از منابع نور مصنوعی هنوز هم بهترین راه برای ایجاد نور مناسب صحنه است که می تواند شبیه به منابع نور واقعی یا حتی بهتر از آن ها عمل کند. با این حال، هیچ دلیلی برای استفاده نکردن از نور محیطی وجود ندارد.

در طول روز می توانید فیلمبرداری را در فضای باز انجام دهید و از نور طبیعی خورشید (با یا بدون رفلکتور) استفاده کنید و نورپردازی سوژه را بوسیله ی یک منبع نور دیگر (Bounce یا یک منبع نور جداگانه) تامین کنید. اگر نور نرم طبیعی لازم دارید بهترین زمان برای فیلمبرداری در فضای باز، صبح زود، اواخر بعد از ظهر یا اوایل شب است. تنها نکته منفی این کار، ثابت نماندن شدت و رنگ نور خورشید است؛ بنابراین توجه داشته باشید که برای ساعات فیلمبرداری برنامه ریزی کنید.

داشتن یک فیلمنامه ی خوب، یک گروه فیلمبرداری توانمند، بازیگران ماهر و طراحی صحنه ی منحصر به فرد همگی از عوامل اصلی تولید یک فیلم موفق اند؛ اما عنصر تاثیرگذار دیگر در ظاهر فیلم و حال و هوای آن، نورپردازی است. برای ایجاد یک استایل خاص و صحنه های طبیعی در فیلم به تکنیک های نورپردازی مناسب نیاز است. با یادگیری تکنیک های نورپردازی در فیلم (Lighting in Film) می توانید به این مهم دست یابید.